Kleszcz jaki jest każdy widzi. Ale nie każdy wie, jak on dokładnie działa. Dr Lucy przybliży Wam nieco ten temat odpowiadając też na na inne pytania związane z tymi – jakkolwiek by na to nie spojrzeć – fascynującymi pajęczakami. Zapraszamy do lektury!
Kleszcze stanowią spore zagrożenie dla naszych czworonogów. Wiedząc, w jaki sposób kleszcz działa, jesteśmy w stanie lepiej zrozumieć jego poczynania, a tym samym skuteczniej się chronić. Spójrzmy więc razem z Dr Lucy na kleszcze z nieco innej perspektywy niż dotychczas.
Czym w ogóle są kleszcze
Kleszcze to niewielkie pajęczaki, które budzą duży niepokój ze względu na ryzyko przenoszenia groźnych chorób, takich jak borelioza czy babeszjoza. Choć ich sposób działania jest fascynujący, raczej nie napawa zachwytem, a bardziej strachem. Kleszcze mają bowiem wysoce zaawansowane zdolności lokalizowania swoich ofiar, przebijania skóry bez wzbudzania bólu oraz pozostawania niezauważonymi przez długi czas. Zrozumienie specyfiki jego drapieżnych technik pozwoli nam lepiej się przed nim chronić. Obecność kleszczy jest niestety powszechna, a spotkać je możemy nie tylko w parku, ale i przydomowym ogródku. W Polsce na stałe bytuje aż 19 ich gatunków a najliczniej reprezentowanym jest kleszcz pospolity.
Jak kleszcze lokalizują swoje ofiary?
Kleszcze nie widzą tak jak ludzie, ale posiadają wysoce rozwinięte zdolności sensoryczne. Wykorzystują tak zwany narząd Hallera – specjalną strukturę umieszczoną na przednich odnóżach, która pozwala im wyczuwać dwutlenek węgla, ciepło czy pot ofiar. Dzięki temu mogą z dużą precyzją wykrywać ssaki, ptaki czy nawet gady. Kleszcze najczęściej przebywają na niskich roślinach i trawach, czekając na odpowiedni moment, aby przyczepić się do przechodzącego obok żywiciela. Mechanizm ten zaburza na przykład DEET, stosowany w repelentach na kleszcze. Sprawia on, że kleszcz nas w zasadzie “nie widzi”, nie wyczuwa – a co za tym idzie, nie czepia się nas chcąc żerować. Dr Lucy przestrzega jednak przed stosowaniem preparatów z DEET do ochrony czworonogów – związek ten jest dla psów toksyczny i powodować może nie tylko podrażnienia skóry, ale nawet objawy neurologiczne. Lepszym wyborem będą dedykowane psom repelenty przeciw kleszczom, oparte o naturalne substancje, których zapach jest dla nich nie do zniesienia. Dzięki temu odstraszają pajęczaki od spryskanej repelentem sierści. Jeszcze inną formą ochrony są środki farmakologiczne, które pomoże dobrać lekarz weterynarii.
Jak przebiega wkłucie kleszcza w ciało?
Kiedy kleszcz znajdzie odpowiednie miejsce na skórze, przystępuje do działania. Zanim to jednak nastąpi, minie trochę czasu. Kleszcz to dość wybredny jegomość, który nie wkłuwa się od razu. Mawia się, że “liże ciało”, szukając miejsca, gdzie skóra jest miękka i cienka. Dlatego warto po każdym spacerze dokładnie przejrzeć sierść swojego czworonoga i usunąć kleszcza jeszcze zanim wbije się w ciało. A co, jeśli przegapimy ten moment? Aparat gębowy kleszczy składa się z hypostomu, który przypomina harpun – jest pokryty ząbkami umożliwiającymi mocne zakotwiczenie w skórze. Wraz z wkłuciem kleszcz wydziela substancje znieczulające, które sprawiają, że ofiara nie odczuwa bólu. Dodatkowo jego ślina zawiera substancje zapobiegające krzepnięciu krwi, co ułatwia mu żerowanie. Nawet jeśli kleszcz już wbije się w ciało – nie wpadajmy w panikę, ale działajmy szybko.
Dlaczego kleszcza powinniśmy usunąć jak najszybciej?
Szybkie usunięcie kleszcza to kluczowy element profilaktyki chorób odkleszczowych. Im dłużej pasożyt pozostaje w ciele, tym większe ryzyko, że przeniesie patogeny do organizmu gospodarza. Poza tym im dłużej kleszcz żeruje, tym trudniej go usunąć, ponieważ jego aparat gębowy coraz mocniej zakotwicza się w skórze. Ważne jest, aby usuwać kleszcza odpowiednimi narzędziami, takimi jak pęseta lub specjalne haczyki, i unikać domowych metod polegających na smarowaniu tłuszczem czy alkoholem, ponieważ mogą one zwiększyć ryzyko zakażenia. Warto wiedzieć, że każde ukąszenie kleszcza oznacza infekcję, jednak ryzyko wzrasta wraz z czasem jego żerowania. W przypadku boreliozy przyjmuje się, że bakterie Borrelia burgdorferi zaczynają przenikać do organizmu po około 24 godzinach od wkłucia. Z kolei wirusy powodujące kleszczowe zapalenie mózgu mogą być przekazane niemal natychmiast po ukąszeniu. Dlatego tak ważne jest, aby sprawdzać ciało po każdym spacerze i usuwać kleszcze jak najszybciej.
Kleszcze to niezwykle skuteczni drapieżcy. Ich zdolność do lokalizowania ofiar, bezbolesnego wkłucia i długiego pozostawania niezauważonymi sprawia, że są groźnym przeciwnikiem dla ludzi i zwierząt. Dlatego świadomość zagrożenia oraz szybkie reagowanie na ukąszenie to kluczowe elementy profilaktyki zdrowotnej. Warto zabezpieczyć psa odpowiednio dobranymi środkami farmakologicznymi, zaleconymi przez weterynarza, stosować przegląd sierści po spacerze oraz repelenty przeciw kleszczom. Bezpieczne dla psa preparaty, oparte o naturalne składniki znajdziecie w sklepie internetowym Dr Lucy.
